Ons goede doel 2020

Ooit was de zomertortel een algemene duivensoort die in geheel Nederland wel te zien was. Anno nu is de zomertortel een zeldzaamheid. De laatste 15 jaar is deze prachtige duivensoort enorm achteruitgegaan. De oorzaken zijn divers. In het buitenland, en dan vooral in landen rondom de Middellandse Zee, wordt de zomertortel intensief bejaagd. Er wordt veel op deze duif geschoten en er worden grote aantallen met netten gevangen. Maar ook in eigen land heeft deze soort het zwaar. Door het verdwijnen van kruidenrijke en struikenrijke overhoekjes is niet alleen het broedgebied afgenomen, maar ook de voedselmogelijkheden. Voordat de zomertortel definitief uit Nederland verdwenen is willen we met het Wadden Vogelfestival 2020 geld inzamelen om deze soort te helpen.

Zomertortels, wie ziet ze nog?
Het zacht spinnende geluid turr-turr-turr van deze duif associëren veel mensen tegenwoordig met de vakantie in Zuid-Europa. Dat is een veeg teken. De zomertortel is de soort die het snelst achteruitgaat in Groot-Brittannië en in ons land is dat beeld niet anders.

In Engeland bedraagt de afname vanaf 1970 liefst 96%. Elke zes jaar halveert de stand. In het zuidoosten van Engeland zijn maatregelen getroffen om het aantrekkelijk te maken voor deze soort, zoals het aanleggen van akkertjes en het verbeteren van broedhabitat. Het onderzoek duurt vijf jaar en een onderdeel ervan is het zenderen van een aantal vogels.

Jaarlijks kwamen er duizenden zomertortels (vroeger bekend als tortelduiven) naar Nederland om te broeden. In de jaren 70 van de vorige eeuw waren dat er nog zo’n 40.000. In de jaren 90 waren dat er nog 10.000 en rond 2010 kwamen er nog 5.000 Zomertortels deze kant op. Volgens de laatste schattingen zijn er dit jaar nog maar zo’n 1.000 exemplaren te vinden in ons land. Als dit zo doorgaat zullen er over een paar jaar helemaal geen zomertortels meer in Nederland zijn!

Het probleem is niet enkel een Nederlands probleem; veel Europese landen hebben te maken met een achteruitgang. Reden genoeg voor de Europese Commissie om een actieplan te ontwikkelen. Allereerst werd vastgesteld wat de oorzaken van de achteruitgang zijn. Een deel van het probleem ligt in Afrika, waar de meeste zomertortels overwinteren. Veel leefgebieden van deze vogel worden verwoest en er wordt op de vogels gejaagd.

In Europa vormen de intensieve landbouw en de jacht het grootste probleem. En daar wordt nu iets aan gedaan. Al langer worden akkerranden ingezaaid met kruiden om allerlei dieren, die het slachtoffer zijn geworden van grootschalige landbouw, te helpen. Maar deze randen blijken voor de zomertortel geen oplossing te bieden. De vegetatie is te dik, de planten staan te dicht op elkaar. In Engeland is geëxperimenteerd met dun ingezaaide akkerranden en veldjes en dat blijkt heel goed te werken. Binnenkort zullen ook in Zeeland de eerste dun gezaaide akkerranden verschijnen.

Dat is dus goed nieuws voor de bedreigde Zomertortel. Nu de jacht nog. In Frankrijk, Spanje en Italië worden jaarlijks honderdduizenden tortels geschoten. Meer beschermde gebieden en bewustwording bij de plaatselijke bevolking moeten deze cijfers omlaag brengen. We werken samen met Vogelbescherming Nederland en Sovon. Lees hier meer over Operatie Zomertortel van de Vogelbescherming.

Al het ingezamelde geld wordt gebruikt voor de nodige acties om deze soort te beschermen en de achteruitgang te stoppen. In overleg met Staatsbosbeheer en het Nationaal Park Duinen van Texel wordt een deel van het geld besteed aan het inzaaien van rijke duingraslanden met kruiden waardoor er een insectenrijker veld ontstaat met meer foerageermogelijkheden voor de in de nabijheid broedende Zomertortels. De rest van het gedoneerde geld zal via Vogelbescherming Nederland gebruikt worden in internationale campagnes tegen de jacht in het buitenland en de bescherming van de Zomertortel in het overwinteringsgebied.